Zakres kompetencji
Minister Środowiska, będąc członkiem Rady Ministrów, uczestniczy w prowadzeniu polityki wewnętrznej i zagranicznej RP niezastrzeżonej dla innych organów państwowych i samorządu terytorialnego, w szczególności przez:
- zapewnienie wykonywania ustaw,
- wydawanie rozporządzeń i zarządzeń,
- koordynowanie i kontrolę prac organów administracji rządowej,
- inicjowanie i opracowywanie, w zakresie działu którym kieruje, polityki Rządu oraz przedkładanie w tym zakresie inicjatyw i odpowiednich projektów aktów normatywnych na posiedzenia Rady Ministrów,
- realizację polityki ustalonej przez Radę Ministrów.
Zakres działania
Szczegółowy zakres działania Ministra Środowiska, zgodnie z art. 33 ust. 1 pkt 1 ustawy o Radzie Ministrów, określony został w rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 10 stycznia 2018 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Środowiska (Dz. U. poz. 96). Zgodnie z regulacją omawianego rozporządzenia, Minister Środowiska kieruje działem administracji rządowej środowisko.
Dział środowisko [art. 28 ust. 1 ustawy o działach administracji rządowej], obejmuje sprawy:
- ochrony i kształtowania środowiska oraz racjonalnego wykorzystywania jego zasobów,
- ochrony przyrody, w tym w parkach narodowych i krajobrazowych, rezerwatach przyrody, oraz ochrony gatunków roślin i zwierząt, prawem chronionych lasów, zwierzyny i innych tworów przyrody,
- geologii,
- gospodarki zasobami naturalnymi,
- kontroli przestrzegania wymagań ochrony środowiska i badania stanu środowiska,
- leśnictwa,
- ochrony lasów i gruntów leśnych,
- łowiectwa,
- organizmów genetycznie zmodyfikowanych, z wyjątkiem spraw związanych z wydawaniem zezwoleń na wprowadzenie do obrotu żywności i środków farmaceutycznych oraz spraw organizmów genetycznie zmodyfikowanych przeznaczonych do użytku paszowego i pasz genetycznie zmodyfikowanych w zakresie niektórych zadań lub czynności określonych właściwymi przepisami.
Ministrowi Środowiska podlega Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska (jako ministrowi właściwemu do spraw środowiska - art. 28 ust. 2).
Minister Środowiska sprawuje nadzór nad: Prezesem Państwowej Agencji Atomistyki, Głównym Inspektorem Ochrony Środowiska, a także nad działalnością Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe (jako minister właściwy do spraw środowiska - art. 28 ust. 3).
W ramach wykonywanego zakresu działania Minister Środowiska:
- ustala, w drodze obwieszczenia, wykaz podległych mu jednostek organizacyjnych lub przez niego nadzorowanych,
- kieruje, nadzoruje i kontroluje działalność podporządkowanych mu organów, urzędów i jednostek, w szczególności w tym zakresie:
- tworzy i likwiduje jednostki organizacyjne,
- powołuje i odwołuje kierowników jednostek organizacyjnych,
- organizuje kontrolę sprawności działania, efektywności gospodarowania oraz przestrzegania prawa przez jednostki organizacyjne.
Ustawa o Radzie Ministrów (art. 33 ust. 1d, art. 34 ust. 1).
Minister Środowiska będąc dysponentem części 41 budżetu państwa sprawuje nadzór i kontrolę:
- nad całością gospodarki finansowej podległych mu jednostek organizacyjnych oraz przestrzegania przez te jednostki realizacji procedury kontroli oraz zasady wstępnej oceny celowości poniesionych wydatków,
- wykorzystania dotacji udzielonych z budżetu państwa,
- realizacji zadań finansowanych z budżetu państwa.
Ustawa o finansach publicznych (art. 175 ust. 2).
Zasady funkcjonowania i tryb działania
Szczegółowy zakres funkcjonowania i tryb działania Ministra Środowiska określają przepisy:
- ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów (Dz. U. z 2012 r. poz. 392 oraz z 2015 r. poz. 1064),
- uchwały Nr 190 Rady Ministrów z dnia 29 października 2013 r. Regulamin pracy Rady Ministrów (M.P. z 5 grudnia 2013 r. poz. 979).
Minister Środowiska jest również zobowiązany do przestrzegania zasad i trybu określonego w:
- ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 885, ze zm.),
- ustawie z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych ( Dz. U. z 2017 r., poz. 1579).
Swoje zadania Minister Środowiska wykonuje przy pomocy Sekretarzy i Podsekretarzy Stanu, Gabinetu Politycznego Ministra [art. 37 ust. 1 i 2 ustawy o Radzie Ministrów] oraz organów, urzędów i jednostek organizacyjnych, które mu podlegają lub są przez niego nadzorowane [art. 34 ust. 1 ustawy o działach administracji rządowej].
Minister Środowiska wykonuje zadania kierownika jednostki organizacyjnej określone w ustawie z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych (Dz. U. poz. 1228 oraz z 2015 r. poz. 21).
Minister Środowiska określa szczegółowe zadania oraz nadzoruje pracę:
- Biura Ministra,
- Departamentu Ekonomicznego,
- Departamentu Funduszy Ekologicznych,
- Departamentu Prawnego,
- Departamentu Spraw Obronnych, Zarządzania Kryzysowego i Ochrony Informacji Niejawnych w zakresie zadań dotyczących ochrony informacji niejawnych,
- Gabinetu Politycznego Ministra.